Er is veel te doen in de wereld en wat er speelt raakt ons veelal direct. Ik ben bang dat dat de komende jaren niet minder wordt. Het doet me daarom heel erg deugd dat we als Dharmatoevlucht Zen-Sangha de nadruk leggen op ontspannen, verzachten en vriendelijk worden.

We kunnen hierbij echter de vergissing begaan om te denken dat ontspanning een voorwaarde is voor stille reflectie en meditatie. Soms is ontspanning ver te zoeken en wordt dat als een belemmering gevoeld om te gaan mediteren terwijl ook juist dan meditatie helend kan zijn. Voor mij helpt in zo’n geval een oefeninstructie die in “De aanwijzingen bij het mediteren” van Zenmeester Dōgen staat en die luidt: “Keer de blik naar binnen en neem de weg die direct naar de Boeddhageest leidt.“ Hier wordt niet gesproken over ontspanning of verzachting, eigenlijk wordt er helemaal niet gezinspeeld op mentale omstandigheden. Richt de blik naar binnen, ongeacht wat.

Naar binnen keren betekent voor mij overigens niet hetzelfde als jezelf afkeren van die buitenwereld waar zoveel om te doen is. Mijn inziens wordt hier bedoeld: kijken van binnen uit. En kijken van binnen uit betekent aandacht voor hoe alles wat er speelt zich aan jou openbaart.

Ook wordt hier heel nadrukkelijk het woordje “direct” gebruikt. Er is geen aanloopje, geen voorwaardelijkheid. Er wordt niet gevraagd om te ontspannen en te verzachten om dán de blik naar binnen te richten, er zit een onmiddellijkheid in. En dat is juist op zichzelf heel zacht, er is al zoveel voorwaardelijkheid in deze wereld.. We kunnen altijd de blik naar binnen richten en alleen al het zien van spanning en verharding maakt de weg vrij voor het laten wegstromen daarvan.

En mocht je zo gespannen of onrustig zijn dat je hele blikveld daardoor in beslag wordt genomen, dan is een moment van stille reflectie toch een blijk van je intentie om het goede te doen. Met dat gebaar van vriendelijkheid, naar jezelf en naar de wereld, neem je dan toch direct de weg die naar de Boeddhageest leidt.